DİJİTAL DEVRİME UYUM SÜRECİ: AVRUPA BİRLİĞİ DİJİTAL HİZMETLER YASASI
Dijital ekonominin giderek büyümesi ve dijital hizmet sağlayıcılarının sayısının artması ile Avrupa Birliği’nde tüketicinin korunması gibi hususlar açısından güvenli bir online mecra için belirli yükümlülüklerin netleştirilmesi gerekmiştir. Bu doğrultuda, 27.10.2022 tarihinde Avrupa Birliği Resmî Gazetesi’nde yayımlanan ve 16.11.2022 tarihinde yürürlüğe giren Dijital Hizmetler Yasası (“DSA”) Avrupa Birliği’nin dijital geleceğine yöne verecek bir düzenleme olarak karşımıza çıkmaktadır.
DSA ile farklı hizmet sağlayıcılarının sorumluluklarının kapsamı ve yükümlülükleri belirlenirken, ortak pazarın da üye ülkeler açısından uyumlu hale getirilmesi hedeflenmiştir. Bu makalede, adı geçen düzenlemenin (i) amacı ve (ii) şirketlere ne tür yasal yükümlülükler getireceği ve (iii) bu yasaya uyum sürecinin önemi açıklanacaktır.
1- DİJİTAL HİZMETLER YASASININ AMACI
Dijital devrime uyum sağlamak amacıyla Avrupa Birliği’nde yürürlüğe konmuş çeşitli düzenlemeler bulunmaktadır. Bunların başında; E-ticaret Direktifi (Directive 2000/31/EC) ve bilgi toplumu hizmetlerine uygulanacak teknik düzenleme ve kurallara ilişkin direktif (Directive 2015/1535/EU) gelmektedir. Bu iki direktif temel olarak bilgi toplumu hizmetleri tanımını netleştirmektedir. Bu bakımdan bilgi toplumu hizmeti; ücret karşılığı, elektronik yollarla mesafeli olarak hizmet alıcısının talebi üzerine sunulan hizmetleri kapsamına almaktadır.
Ancak bu düzenlemelerin yürürlüğe girdiği tarihte var olan dijital ekonominin büyüklüğü ile günümüzdeki dijital ekonominin büyüklüğü arasında oldukça büyük ve önemli bir farklılık mevcuttur. Direktiflerin yayımlandığı tarihte, Google gibi teşebbüslerin dahi şu anki büyüklüğünde olmaması ve bugün ise pek çok bağımsız ülkeden büyük ekonomik güce sahip olmaları, özellikle aracı hizmet sağlayıcılar ile ilgili düzenlemelerin, dijital pazarın dinamiklerine uygun şekilde değiştirilmesi gerekliliği konusuna ışık tutmaktadır. Ayrıca üye ülkelerin değişik hukuki düzenlemelerinin farklılarının yarattığı problemlerin önüne geçilmesi, dijital ortak pazarda uyum sağlanması ve hukuki belirliliğin tesis edilmesi adına, AB kanun koyucusu Dijital Hizmetler Yasası’nın yürürlüğünün gerekliliğini vurgulamıştır.
2- ŞİRKETLERİ BEKLEYEN UYUM SÜRECİ
Dijital Hizmetler Yasası, çevrimiçi pazar yerleri, sosyal ağlar, içerik paylaşım platformları, uygulama mağazaları, çevrimiçi seyahat ve konaklama platformları gibi çevrimiçi aracılar ve platformlar üzerinde etkili olacaktır.
DSA’nın getireceği başlıca yükümlülükler aşağıdaki gibidir:
* Çevrimiçi reklam gösteren tüm ilgili teşebbüsler, gösterilen bilginin reklam olduğunu, reklamın kimin adına gösterildiğini açık bir şekilde gerçek zamanlı olarak açıklayacak ve reklamın gösterileceği alıcıyı belirlemek için kullanılan ana parametreler hakkında açıklayıcı bilgiler sunacaktır.
* İlgili teşebbüslerin, platformları aracılığıyla tüketicilerle mesafeli sözleşmeler akdeden üçüncü taraf tedarikçilerin kimlik bilgilerini “işletme müşterini tanı” kapsamında incelemeleri gerekecektir.
* Sahte ürünler de dahil olmak üzere çevrimiçi yasadışı içeriklerle mücadeleyi güçlendirmek adına hosting hizmeti sağlayan tüm çevrimiçi platformların, üçüncü tarafların hizmetlerine ilişkin yasadışı içerikleri platforma bildirmelerine olanak tanıyacak kullanıcı dostu bildirim ve eylem mekanizmaları oluşturmaları gerekecektir.
3- UYUM SÜRECİ ŞİRKETLER İÇİN NEDEN ÖNEMLİ
Dijital Hizmetler Yasası, yalnızca Avrupa Birliği’nde kurulu olan çevrimiçi platformları ve çevrimiçi pazar yerlerini etkilemeyecektir. Avrupa Birliği’nde kurulu olmayan ancak Avrupa Birliği sınırları içerisinde bulunan ülkelerde hizmet veren kuruluşların da Yasaya uyum sağlaması beklenmektedir.
Bu kapsamda, Avrupa Birliğinde kurulu olmayan pek çok şirket, bir yasal temsilci atamakla yükümlü olacak ve Avrupa Birliği’nde hizmet sağlarken ortak kurallardan yararlanacaktır.