SİNGAPUR KONVANSİYONU YÜRÜRLÜĞE GİRİYOR
Singapur Konvansiyonu-Arabuluculuk Sonucunda Yapılan Milletlerarası Sulh Anlaşmaları Hakkında Birleşmiş Milletler Konvansiyonu, Konvansiyon metninde belirtildiği üzere; ihtilaf halinde olan tarafların uyuşmazlığı dostane bir şekilde çözme çabalarında kendilerine yardımcı olmak adına imzaya açılmış bir anlaşmadır. Türkiye anlaşmayı TBMM’nin 11 Mart 2021 tarihinde onayladığı kanun ve 22 Nisan 2021 tarihli Cumhurbaşkanı Kararnamesi ile onaylamıştır ve Konvansiyon 22 Ekim 2021 tarihinde ülkemizde yürürlüğe girecektir.
Uluslararası ticari uyuşmazlıklarda tahkim bir alternatif çözüm yolu olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak arabuluculuk ve tahkimi uygulanabilirlik açısından ele aldığımızda, tahkim kararlarının uygulanabilmesi için kararın uygulanacak ülke tarafından tanınması gerekir. Singapur Konvansiyonu, bu aşamada uluslararası ticari uyuşmazlıklarda alternatif çözüm yolu olarak arabuluculuğun yaygınlaşması ve kolaylaşması adına imzalanmıştır. Şöyle ki; Singapur Konvansiyonu ile tarafların imzalamış olduğu sulh anlaşmasının devlet tarafından tanınmasına gerek yoktur. Sadece anlaşmanın uygulanacağı devletin Konvansiyon’u imzalamış olması yeterlidir. Böylece Konvansiyon, devletlerin adalet yönetiminde tasarruf sağladığı gibi farklı hukuki, sosyal ve ekonomik yapılara sahip devletler tarafından da kabul edilebilir ve uygulanabilir bir çözüm sunmaktadır.
Singapur Konvansiyonu’na göre sulh anlaşmasının uluslararası sayılması için;
-
Sulh anlaşmasının en az iki tarafının iş yerlerinin farklı devletlerde olması; veya
-
Sulh anlaşmasının taraflarının iş yerlerinin bulunduğu devletin;
-
Sulh anlaşmasından doğan borcun esaslı bir kısmının ifa edileceği devletten; veya
-
Sulh anlaşmasının konusunun en sıkı ilişkili olduğu devletten farklı olması gerekir.
Taraflardan birinin birden fazla işyeri varsa ilgili işyeri sulh anlaşması yapıldığı sırada taraflarca bilinen veya öngörülen haller dikkate alınarak sulh anlaşmasıyla çözümlenen uyuşmazlıkla en sıkı ilişkiye sahip olan iş yeridir. Eğer taraflardan biri herhangi bir iş yerine sahip değilse iş yeri mutad meskeni olarak değerlendirilir.
Singapur Konvansiyonu uluslararası nitelikte olsa da bazı sulh anlaşmalarına uygulanamayacaktır. Bunlar;
-
Tüketici tarafın şahsı veya ailesi veya evi için yaptığı işlemlere ilişkin uyuşmazlıkların çözümü için yapılan;
-
Aile, miras ve iş hukukuna ilişkin olan,
-
Mahkemece tasdik edilen veya mahkeme yargılaması sırasında yapılan,
-
Mahkemenin bulunduğu devlette mahkeme kararı olarak yerine getirilen,
-
Hakem kararı olarak kaydedilen ve yerine getirilen sulh anlaşmalarıdır.
Konvansiyon’un uygulanabilmesi için ilgili sulh anlaşmasının yazılı şekilde yapılmış olması şarttır. Elektronik olarak yapılan sulh anlaşmalarının içeriğinin erişilebilir olması halinde yazılılık şartı sağlanmış olur.
Arabuluculuk sonucu sulh anlaşmasıyla çözülmüş bir konu hakkında taraflardan birinin iddiasıyla uyuşmazlık ortaya çıkmışsa; Konvansiyon uyarınca, uyuşmazlığın zaten çözümlenmiş olduğunun ispatı için taraf olan devletin yetkili makamlarınca sulh anlaşması dayanak olarak kabul edilir. Şöyle ki, böyle bir uyuşmazlık sonucu açılmış bir davada sulh anlaşması delil olarak değerlendirilmelidir. Bu sulh anlaşmasının dayanak kabul edilebilmesi için belge üzerinde tarafların ve arabulucunun imzası bulunması gerekir. Bu imza elektronik yolla da atılabilir.
Dolayısıyla; kolay, hızlı ve ekonomik uygulanabilirliğinden dolayı Konvansiyon ile birlikte uluslararası ticari uyuşmazlıklarda arabuluculuğun alternatif çözüm yolu olarak daha fazla uygulama alanı bulacağı, ayrıca Konvansiyon’un yatırım ve yatırımcılar açısından imzacı devletlerin güvenli ve cazip görülmesine katkı sağlayacağı düşünülmektedir.