TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN İLE DOĞRUDAN SATIŞ SİSTEMİNE İLİŞKİN YAPILAN DÜZENLEMELER
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Kanun”) 30.10.2024 tarihli ve 32707 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. Kanun’da, Doğrudan Satış Sistemi’ne ve ve idari para cezalarına ilişkin özel düzenlemeler bulunmaktadır.
Doğrudan Satış Sistemi, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunu’nun (‘’TKHK’’) 47. maddesinin 7. fıkrasında “Sözleşmenin zorunlu içeriği, kapsam dışı sözleşmeler, doğrudan satışlar, tüketici ile satıcı ve sağlayıcının hak ve yükümlülükleri, cayma hakkı, bilgilendirme yükümlülüğü, teslimat, satış yapacaklarda aranacak nitelikler ile diğer uygulama usul ve esasları yönetmelikle belirlenir.” şeklinde atıf halinde düzenlenmekteyken; artık TKHK’da doğrudan, TKHK’nın 47. maddesinden sonra gelmek üzere “Doğrudan Satış Sistemi’’ başlığı altında 47/A maddesi olarak yer alacaktır.
Kabul edilen Kanun ile hüküm altına alınan maddeler aşağıda yer almaktadır:
1- Doğrudan Satış Sistemi "doğrudan satış şirketi tarafından oluşturulan ve iş sözleşmesi ile istihdam edilmeyen, bağımsız temsilci, distribütör, danışman ve benzeri isimlerle komisyon, prim, teşvik ve ödül gibi menfaatler karşılığında faaliyet gösteren doğrudan satıcıların tüketicilere mal veya hizmet pazarladığı satış sistemi" olarak tanımlanmaktadır.
2- Doğrudan satış şirketlerinin sermaye şirketleri olması ve yönetmelikle belirlenen diğer koşulları sağlaması zorunlu olacaktır.
3- Doğrudan Satış Sistemi’nin, elde edilecek kazancın ağırlıklı olarak sisteme yeni doğrudan satıcılar kazandırılması ve bu sayede ortaya çıkan menfaatlerin dağıtılması üzerine kurulmaması, mal veya hizmetin tüketicilere satışını esas alması ve yönetmelikle belirlenen diğer ilkelere uygun olması gerekmektedir.
4- Doğrudan satıcılardan, sisteme dahil olmaları veya sistemde kalmaları için tüketiciye satışı öngörülen mal veya hizmeti içermeyen yenileme, paket, ücret, aidat ve benzeri isimler altında herhangi bir bedel veya borç altına sokan belge alınmayacaktır. Doğrudan satış şirketinin belirlediği miktar ya da tutarda mal veya hizmet satın alınması doğrudan satıcının sistem içindeki seviyesini belirlemeyecektir.
5- Doğrudan Satış Sistemi kapsamında mal veya hizmet satın alan tüketici otuz gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayma hakkına sahip olacaktır. Cayma hakkının kullandığına dair bildirimin bu süre içinde doğrudan satıcıya veya doğrudan satış şirketine yöneltilmiş olması yeterli olacaktır.
6- Doğrudan satış şirketi, Bakanlıkça belirlenen hususlarda tüketicinin bilgilendirilmesini, talep ve bildirimlerini iletebilmesini sağlayan bir sistem kurmakla yükümlü olacaktır.
7- Doğrudan satış şirketinin, doğrudan satıcının ve tüketicinin hak ve yükümlülükleri, kapsam dışı sözleşmeler, mal veya hizmet satışı, cayma hakkı, bilgilendirme yükümlülüğü, teslimat ile diğer uygulama usul ve esasları yönetmelik ile belirlenecektir.
Kanun’un 47/A maddesinin ikinci ve üçüncü fıkralarında belirtilen yükümlülüklere aykırılığı tespit edilenler hakkında her bir aykırılık için beş milyon Türk Lirası, dördüncü, beşinci ve yedinci fıkralarında belirtilen yükümlülüklere aykırı hareket edenler hakkında aykırılığı tespit edilen her bir işlem için iki bin iki yüz Türk Lirası idari para cezası uygulanacaktır. Ayrıca, 47/A maddesinin altıncı fıkrasına aykırı hareket edenlere bu aykırılığın giderilmesi için üç ay süre verilecektir. Bu süre sonunda aykırılığın giderilmemesi halinde bir milyon Türk Lirası idari para cezası uygulanacaktır.
Sonuç
Kanun’da yer alan doğrudan satış sistemine ve idari para cezalarına ilişkin hükümler Resmi Gazete’de yayımlandıktan dokuz ay sonra yürürlüğe girecektir. Doğrudan satış sistemine dair bir çok değişiklik içeren Kanun, şirketlerin denetlenmesini kolaylaştırıp daha sağlıklı bir oluşuma destek olurken tüketicilerin bilgilendirilmesinde ve cayma haklarını kullanmalarında esnek imkanlar sağlayarak daha güvenilir bir hizmet alınmasını amaçlamaktadır.