MENKUL SATIŞ SÖZLEŞMELERİNDE TÜRK LİRASI İLE ÖDEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ
Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığı (“Bakanlık”) tarafından düzenlenen Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Tebliğ No: 2022-32/66) (“Tebliğ”) 19.04.2022 tarihinde 31814 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak aynı tarihte yürürlüğe girmiştir.
İlgili Tebliğ ile, 32 Sayılı Tebliğ’in 8. maddesi 9. fıkrasına “Ancak sözleşme konusu ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi zorunludur.” ifadesi eklenmiştir.
Türkiye’de yerleşik kişiler arasında yapılan taşıt satım sözleşmesi dışında kalan menkul satım sözleşmelerinde, bedel döviz cinsinden veya dövize endeksli kararlaştırılabilir. Bu değişiklik ile Türkiye’de yerleşik kişiler arasında yapılan taşıt satım sözleşmesi dışında kalan menkul satım sözleşmelerinde ödemenin fiili ödeme gününde Türk Parası cinsinden yapılması ve kabul edilmesi zorunluluğu getirilmiştir.
Bakanlık konuyla Tebliğ’e ilişkin 21 Nisan 2022 tarihli bir basın duyurusu yayımlamıştır. Bu kapsamda Bakanlık tarafından,
- 19.04.2022 tarihinden önce kendi aralarında akdetmiş oldukları menkul satış sözleşmelerinin ifası kapsamında 2022-32/66 sayılı Tebliğ’in yürürlük tarihi öncesinde dolaşıma girmiş bulunan döviz cinsinden kıymetli evraklar kapsamındaki ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi şartının aranmaması,
- 19.04.2022 tarihinden önce düzenlenmiş faturalar kapsamındaki ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi şartının aranmaması,
uygun bulunmuştur.
Bununla birlikte, Türk parası cinsinden yapılacak bu ödemeler için hangi fiili tarihteki kurun (vade/fiili ödeme tarihi) dikkate alınacağı Tebliğ’de düzenlenmemiştir. Bu nedenle, bu konuda sözleşmeye hüküm eklenmesi tavsiye edilmektedir.
Tebliğ’e aykırılık halinde, Türk Parası Kıymetinin Korunması Hakkında Kanun’un 3. maddesi 1. fıkrası kapsamında yeniden değerleme oranları dikkate alındığında sözleşmenin her bir tarafı için yaklaşık 11.000-100.000 TL idari para cezası uygulanması söz konusu olmaktadır. Dolayısıyla herhangi bir yaptırım ile karşılaşmamak adına, bu tür sözleşmelerde aynen ödeme esasına ilişkin hükümlere dahi yer verilmemesi tavsiye edilmektedir.
Sonuç olarak; Türkiye’de yerleşik kişiler arasında yapılan taşıt satım sözleşmesi dışında kalan menkul satım sözleşmelerinde, bedel döviz cinsinden veya dövize endeksli kararlaştırılabilmekte ancak ödemenin Türk parası cinsinden karşılığı ile yapılması gerekmektedir. Buna ilişkin yapılacak sözleşmelerde hangi tarihteki kurun esas alınacağına ilişkin hüküm eklenmesi ve aynen ödeme esasına hükümlere yer verilmemesi tavsiye edilmektedir.